VISIE: WAT WE ECHT BELANGRIJK VINDEN 1

 

‘Visie, wat is dat nu weer voor modieus woord?’ Je zou visie ook zo kunnen omschrijven: dat wat we als gemeente echt belangrijk vinden! Het gaat bij visie-vorming niet om het volgen van een modieuze trend, maar om het bezig zijn met de vraag: ‘Waarin ligt de kern van ons kerk-zijn? Waarvan zeggen we als gemeente van de Here Jezus Christus: dit is écht belangrijk?’

 

Mijn persoonlijke visie

Zelf laat ik me sinds twee jaar in mijn werk als predikant ook sterk leiden door een visie die richting geeft aan mijn taken. Ik heb inmiddels gemerkt hoe belangrijk dat is. Want ook in het predikantswerk kan het een enorm gevaar zijn dat je maar doet wat je hand vindt om te doen. Daardoor verbrokkelt het werk in hoge mate en zit er ook geen lijn in. Visie hebben betekent voor mij dat je onder woorden brengt wat voor jou zonder meer het allerbelangrijkste is in je werk: ‘Hier gaat het om en hier ga ik voor!’

 

In mijn predikantschap (ik noem het ook wel ‘bediening’, omdat dat wat breder is, minder geconcentreerd alleen op de kerk waar ik als predikant aan verbonden ben) vat ik die visie allereerst samen in twee C’s: Christus Centraal! Ik geloof van harte dat ik in al mijn werk (preken, kerkdiensten, catechisaties, pastorale bezoeken etc.) mensen moet laten zien wie Jezus is en wat Hij voor ons persoonlijk en voor ons allemaal samen betekent. Deze twee C’s vul ik aan met de ene B: Bidden! In de Catechismus staat het al eeuwenlang: ‘het gebed is het voornaamste in de dankbaarheid die God van ons eist.’ Maar hoe concreet en hoe waar is dat in mijn leven en in het leven van de gemeente? Ik geloof dat het enorm belangrijk is om te leren bidden (een levenslang, intensief proces) en om steeds dieper te beseffen dat bidden echt krachtig is als we het verwachtingsvol en in geloof doen.

 

Bij deze ene B en de twee C’s komen vervolgens de drie G’s die de drie relaties laten zien waarin ik als christen sta: gemeenschap met God (we mogen leven van de genade), gemeenschap met elkaar (we worden geroepen om de gemeenschap der heiligen steeds meer vorm te geven en te beleven en gemeenschap naar buiten (op basis van de eerste twee G’s kunnen we als aanstekelijke christenen een getuigenis laten zien van wat het betekent om Christus te kennen).

 

Gemeentevisie

Een persoonlijke visie is natuurlijk nog geen gemeentevisie. Het is ook erg belangrijk dat zo’n visie ontstaat en vorm krijgt in een  samenspel van kerkenraad, predikant en gemeente.  Wat mij betreft zouden we er daarom in de komende tijd ook aan kunnen werken om de drie G’s inhoudelijk (weer) helder voor de aandacht te krijgen en uit te breiden c.q. te verdiepen met de twee C’s en de ene B.

 

Functie van visie

Een gemeentevisie zou volgens mij het centrale uitgangspunt moeten zijn waaraan we als gemeente – en als kerkenraad die geestelijk leiding geeft aan de gemeente – al onze activiteiten en besluiten willen koppelen. Steeds is de vraag die expliciet gesteld moet worden, bij elke activiteit en bij elke beslissing: Op welke wijze draagt deze activiteit of deze beslissing er aan bij dat we als gemeente(leden) groeien in relatie tot één of meer aspecten van onze visie? Op deze wijze geeft de gemeentevisie houvast (anker) en richting (kompas) aan het leven en denken in de gemeente van Jezus Christus. Tegelijk functioneert de visie ook als een spiegel waarin we kunnen kijken om onszelf als gemeente te onderzoeken.

 

Visie vasthouden

Visie heeft de neiging om ‘weg te lekken’: je vergeet heel snel, opgeslokt door de vele dingen die op je weg komen, waar het ook al weer om ging. Daarom is het enorm belangrijk om regelmatig tijd vrij te maken om als kerkenraad de visie weer toe te eigenen. Ook is het van groot belang de visie steeds weer met de gemeente te communiceren. Een visie is pas echt eigen geworden aan een gemeente als alle leden (vanaf laten we zeggen 12 jaar) in staat zijn het goede antwoord te geven op de vraag: ‘Waar staan wij als gemeente voor en waar gaan wij als gemeente voor?’ Wat mij betreft dus: voor de drie G’s, de twee C’s en de ene B: We willen een Biddende gemeente zijn! We willen een gemeente zijn die in alles Christus Centraal stelt. We willen een gemeente zijn die steeds meer leert leven van Gods Genade (G1) en die steeds meer de Gemeenschap der heiligen vorm geeft en beleeft (G2), om zo naar buiten toe te kunnen Getuigen van Christus die mensenlevens verlost en verandert (G3)!

 

Twee C’s

Nu vraag ik nog speciaal aandacht voor de twee C’s: Christus Centraal! Regelmatig vragen mensen aan mij: ‘Moet Gód niet centraal staan?’ ‘Waarom richt je je zo eenzijdig op Christus?’ ‘Verdwijnen de Vader en de Geest dan niet te veel uit beeld?’

 

Ik vind het erg plezierig dat deze vragen in alle openheid en eerlijkheid worden gesteld. Want ik wil heel graag dat we samen een ‘denkproces’ ingaan rond de vraag: ‘Waar gaat het in de kerk nu om?’ En ik geloof dat het heel belangrijk is om die vraag nog iets anders te stellen: ‘Om Wie gaat het in de kerk?’ Het antwoord op die vraag moeten we ons opnieuw toe-eigenen. U weet allemaal wel dat er in onze kerken veel in beweging is, en dat er veel onrust en bezorgdheid is. En juist als alles in beweging is, is het zo ontzettend belangrijk om een Ankerpunt te hebben, een plek, of liever: een Persoon, bij wie je tot rust kunt komen. De bijbel wijst ons Christus aan als Degene bij wie we rust en zekerheid, maar ook eenheid en groei mogen vinden.

 

Mee tegen die achtergrond hebben de twee C’s een cruciale plaats in de ‘visie’: Christus Centraal. Nu is het inderdaad ook heel belangrijk om Christus niet ‘los te maken’ uit de Drie-eenheid. Daarom wil ik de twee C’s al direct uitdiepen door het zo te zeggen:

 

Christus Centraal,

tot eer van God de Vader,

in de kracht van de heilige Geest!

 

In dit trinitarische kader staat dus de uitdrukking ‘Christus Centraal’. Juist door onze ogen en onze harten steeds op Christus Jezus te richten, eren we God de Vader! En vanaf het begin moet dat gedragen worden door het besef dat we het niet zelf kunnen, maar alleen in de kracht van de Geest van de Vader en de Zoon uitgaat!

 

Een heel belangrijk bijbelwoord hierbij, waarin de centrale plaats van Christus tot uitdrukking komt, is Filippenzen 2 vers 9 tot 11: ‘Daarom heeft God Hem (Christus) uitermate verhoogd en Hem de naam boven alle naam geschonken, opdat in de naam van Jezus, zich alle knie zou buigen van hen, die in de hemel en die op de aarde en die onder de aarde zijn, en alle tong zou belijden: Jezus Christus is Here, tot eer van God de Vader!

 

Van harte hoop ik dat u mee wilt denken over ‘visie’: wat we als gemeente echt belangrijk vinden. En laten we bidden of de Geest van Christus onze gedachten wil leiden (Filippenzen 1:9-10a): ‘Geef dat onze liefde steeds meer overvloedig mag zijn in helder inzicht en alle fijngevoeligheid, om te onderscheiden, waarop het aankomt.

 

ds. Jos Douma

 

 


VISIE: WAT WE ECHT BELANGRIJK VINDEN 2

 

De ene B, de twee C’s en de drie G’s. Zo wil ik de visie samenvatten van waaruit ik zelf mijn werk als predikant doe. En tegelijk hoop ik dat deze visie door heel de gemeente gedeeld gaat worden. Dat we samen zeggen: Dit is wat we echt belangrijk vinden! Hier staan we voor! En hier gaan we voor!

 

Verlangens

Een visie is niet minder en niet meer dan een concreet geformuleerd verlangen dat we als gemeente hebben. Veel gemeenten zijn daarmee bezig. Zo las ik in een ander plaatselijk kerkblad over een kerkenraad die een hele dag gewijd heeft aan visievorming. In een verslag daarvan, werd onder andere het volgende gezegd: ‘Wat is het doel van Gods gemeente? Natuurlijk, zullen veel mensen zeggen, is dat het houden van kerkdiensten, het bezoekwerk, catechese, de diakonia, het evangeliseren enz. We volgen daarin vaak een overlevingsstrategie.’

 

En dat is, denk ik, wel herkenbaar: we doen de dingen waarvan we vinden dat ze belangrijk zijn en dat ze door moeten gaan. Maar kun je nu zeggen dat het ons diepste verlangen is dat er, bijvoorbeeld, elke zondag twee kerkdiensten worden gehouden? Natuurlijk vinden we de kerkdiensten belangrijk, alleen ze vormen geen doel op zich. Ze zijn een middel. Een onmisbaar (!) middel om dieperliggende verlangens in vervulling te zien gaan.

 

In de visie van een gemeente gaat het nu precies om die dieperliggende verlangens. Verlangens overigens die gevoed worden door het luisteren naar Gods Woord. In het onder woorden brengen van de visie is het dus ook belangrijk om dat verlangen voelbaar te maken: dit is wat we echt heel graag willen, omdat we geloven dat God het van ons vraagt.

 

B

Wij willen een Biddende gemeente zijn!

CC

Wij willen een gemeente zijn die in alles Christus Centraal stelt!

GGG

Wij willen een gemeente zijn die steeds meer leert leven van Gods Genade, en die steeds meer de Gemeenschap der heiligen vorm geeft en beleeft, om zo naar buiten toe te kunnen Getuigen van Christus die mensenlevens verlost en verandert!

 

Persoonlijk toepassen

Dat is in het kort de visie waar ik zelf in elk geval enthousiast kan worden (en ook steeds weer daadwerkelijk word). En ik probeer dat dan ook allereerst toe te passen in mijn eigen leven. Ik zou zo graag steeds meer een bidder willen zijn: iemand die tijd vrijmaakt om bij de Here te vertoeven. Ik zou zo graag iemand willen zijn in wiens leven Christus echt helemaal centraal staat, zodat ik ook steeds meer op Hem ga lijken. Ik wil zo graag groeien in de genade van God en me erover leren verwonderen, telkens als nieuw, dat God het initiatief neemt en mij uit genade aankijkt en aanspreekt (ik ben een ‘geliefd kind’!) in zijn verbond. Ik wil graag concreet vorm geven aan de gemeenschap die ik mag ontvangen in de kerk van Jezus Christus door liefdevolle aandacht te hebben voor mijn broeders en zusters. Ik wil graag dat ik vanuit deze basis ook aan hen die Christus (nog) niet kennen kan laten zien en merken en horen dat het geweldig is om Christus te volgen.

 

Driemaal G

Deze keer wil ik iets meer zeggen over de drie G’s. In deze drie G’s gaat het er uiteindelijk om zichtbaar te maken in welke drie relaties we als gemeente leven:

 

De relatie met God (ook wel: Boven)

De relatie met elkaar (ook wel: Binnen)

De relatie met de wereld (ook wel: Buiten)

 

Je kunt deze drie relaties op verschillende manieren benoemen. Zelf vind ik het belangrijk om woorden te gebruiken die bijbels zijn en die ook ruimte bieden voor een diepere (theologische) doordenking: Genade, Gemeenschap, Getuigenis.

 

Genade

Bij Genade kunnen we allereerst denken aan God die altijd als Eerste naar ons toekomt. Hij heeft met de gelovigen en hun kinderen een genadeverbond. Genade maakt ook duidelijk dat we altijd eerst aangewezen zijn op ontvangen. Juist als we nadenken over gemeenteopbouw, geestelijke groei en bijvoorbeeld visievorming, kun je snel het gevaar lopen op een activistische manier te gaan denken. Het woord Genade bewaart ons daarvoor en herinnert ons er telkens weer aan omdat het zo’n prominente plek in de visie heeft.

 

Gemeenschap

Bij Gemeenschap gaan onze gedachten al heel snel in de richting van de ‘gemeenschap der heiligen’. God gaat niet om met individuen, nee, Hij verbindt in zijn Zoon mensen aan elkaar die samen Christus willen volgen. Dat is essentieel voor gemeente-zijn: de gezamenlijkheid, het naar elkaar omzien, het elkaar meenemen achter Jezus aan, het elkaar bemoedigen en troosten en vermanen en vasthouden. Deze gemeenschap onder gelovigen mag een spiegelbeeld zijn van de gemeenschap die er in God is. Want onze God is drie-enig: Vader, Zoon en Geest.

 

Getuigenis

Het bijbelse woord Getuigenis brengt ons in de sfeer van het openlijk uitkomen voor Christus. Daar zit een meer juridische kant aan: ‘Er is echt maar één Weg ten leven, en dat is Jezus Christus!’ En er zit ook een heel duidelijk persoonlijke kant aan: ‘Ik ben gegrepen door Christus en wil niets liever dat ook jij Christus leert kennen.’ Dat is getuigen: zeggen dat Christus Jezus waarlijk is opgestaan, en vertellen dat Hij het grootste geluk in jouw leven is. En dat is wat we ook als gemeente moeten willen: we bestaan uiteindelijk niet voor onszelf, maar we bestaan om in de wereld te getuigen van de hoop die er is in de Zoon van God.

 

Missionair

In het hierboven al genoemde kerkblad staat daar dit over: ‘Wat zegt de bijbel? Het doel van het gemeente-zijn blijkt niet binnenshuis te liggen, maar buíten de kerkmuren. Hij wijst erop dat Jezus’ werk hier op aarde gericht was op het redden van mensen, zondaren. Vervolgens citeert hij de teksten uit Mattheüs 28:10 en Handelingen 1:8 waarin Jezus bevel geeft tot verkondiging van het evangelie en het getuige zijn. Christus is naar de hemel gegaan maar is nog bij ons in het Woord en woont in het midden van Zijn gemeente. De gemeente is Gods instrument om in de naam van Christus de boodschap van verzoening en redding te verkondigen. Daarbij is het interne kerkelijke gebeuren niet onbelangrijk, integendeel. Daar wordt de gemeente gebouwd om het doel te bereiken. Het grote doel dat mensen worden behouden moet alles bepalen. Jezus heeft er alles voor over gehad!’

 

G1 + G2 = G3

Tenslotte is het voor deze keer nog zinvol om te laten zien dat de drie G’s niet zonder meer naast elkaar staan. Met name in onze zusterkerk in Enkhuizen wordt daar, onder leiding van ds. Ton de Ruiter, sterk de nadruk op gelegd. Als we als gemeente van Christus werkelijk van Genade leven (relatie met God) en werkelijk een liefdevolle Gemeenschap vormen (relatie met elkaar) dan kan het niet anders of we krijgen uitstraling naar buiten toe! Je zou het ook zo kunnen zeggen:

 

Groei in Genade + Groei in Gemeenschap = Groei in Getuigenis!

 

Dat betekent dus concreet dat we in ons verlangen naar groei in Gemeenschap (dat lijkt in onze gemeente een punt te zijn waar we echt veel aandacht aan moeten besteden) uiteindelijk ook de groei in Getuigenis op het oog hebben. Een missionaire gemeente is geen gemeente die alle energie investeert in activiteiten naar buiten toe (terwijl er binnen misschien wel een gebrek is aan gemeenschap en aan beleefd en gedeeld geloof), maar een gemeente die investeert in Groei in zowel Genade als Gemeenschap met als uiteindelijke doel: een lichtend licht te zijn in de omgeving waar we van God een plek hebben gekregen. ‘Hart voor Haarlem’ dus.

 

ds. Jos Douma

 

 


VISIE: WAT WE ECHT BELANGRIJK VINDEN 3

 

Wanneer is een ‘visie’ eigen aan de gemeente? Als alle gemeenteleden vanaf laten we zeggen twaalf jaar die visie zonder moeite kunnen verwoorden als hun gevraagd wordt: ‘Wat vinden jullie als gemeente nu echt belangrijk?’ En dit is dan het antwoord: de ene B, de twee C’s en de drie G’s, want:

 

Wij willen een Biddende gemeente zijn!

Wij willen een gemeente zijn die in alles Christus Centraal stelt!

Wij willen een gemeente zijn die steeds meer leert leven van Gods Genade, en die steeds meer de Gemeenschap der heiligen vorm geeft en beleeft, om zo naar buiten toe te kunnen Getuigen van Christus die mensenlevens verlost en verandert!

 

Achtergrond

Zo liggen er achter de zes letters dus een aantal zinnen. Maar achter die zinnen zit ook weer een heel verhaal. Het zijn geen kreten. En we moeten met elkaar ook oppassen dat het geen kreten worden. Want dan schiet het bezig zijn met visie zijn doel voorbij. Het gaat erom dat we met elkaar ook de bijbelse en confessionele achtergronden van de visie steeds in beeld houden en krijgen. In het vorige Kerkblad heb ik al iets meer verteld over de drie G’s: Genade, Gemeenschap en Getuigenis. Deze keer wil ik wat achtergronden laten zien van de ene B en de twee C’s.

 

Bijbelse basis voor bidden

Dat bidden ongelooflijk belangrijk is, zeggen we allereerst op basis van Gods Woord. Want in de bijbel neemt het bidden een heel belangrijke plaats in. Er wordt veel gezegd over bidden, en we vinden er veel gebeden. Ook in het onderwijs van Jezus vormt het bidden een belangrijk thema. Enkele belangrijke bijbelteksten over bidden zijn:

‘Toen begon men de naam des Heren aan te roepen’ (Genesis 4:20).

‘Van Uwentwege zegt mijn hart: Zoekt mijn aangezicht’ (Psalm 27:8).

‘Ik heb de Here lief, want Hij hoort naar mijn stem, mijn smekingen. Want Hij heeft zijn oor tot mij geneigd, daarom zal ik mijn leven lang (tot Hem) roepen’ (Psalm 116:1-2).

‘Here, leer ons bidden’ (Lucas 11:1).

‘Bidt en u zal gegeven worden’ (Matteüs 7:7).

‘Indien gij Mij iets vraagt in mijn naam, ik zal het doen’ (Johannes 14:14).

‘Bidt met aanhoudend bidden en smeken bij elke gelegenheid in de Geest’ (Efeziërs 6:18)

‘Verblijdt u te allen tijde, bidt zonder ophouden, dankt onder alles, want dat is de wil Gods in Christus Jezus ten opzichte van u’ (1 Tessalonicenzen 5:16-18).

‘Indien iemand van u in wijsheid tekort schiet, dan bidde hij God daarom, die aan allen geeft, eenvoudigweg en zonder verwijt. Maar hij moet bidden in geloof, in geen enkel opzicht twijfelende’ (Jakobus 1:5-6).

‘En indien wij weten, dat Hij ons verhoort, wat wij ook bidden, weten wij, dat wij de beden verkregen hebben, die wij van Hem gebeden hebben’ (1 Johannes 5:15).

En zo zouden we nog heel lang kunnen doorgaan!

 

Gebeden in de bijbel

In de bijbel zelf zijn ook heel veel gebeden te vinden. Het hele Psalmenboek bijvoorbeeld wordt wel het ‘gebedsboek van de bijbel’ genoemd. Verder vinden we er: het gebed van Salomo, het gebed van Jona, het Onze Vader, het hogepriesterlijk gebed van Jezus, de gebeden en dankzeggingen in de brieven van Paulus enzovoort enzovoort. Wat zou het waardevol zijn om bijvoorbeeld in verenigingsverband eens een serie avonden te wijden aan deze vraag: ‘Hoe spreekt de bijbel over het gebed?’

 

De belijdenis over bidden

Bij dit element van de gemeentevisie mogen we ook niet vergeten wat de Heidelbergse Catechismus zeer overtuigd en beslist zegt: ‘Het gebed is het voornaamste in de dankbaarheid die God van ons eist. God wil zijn genade en zijn heilige Geest alleen geven aan hen die van harte en zonder ophouden Hem daarom bidden en daarvoor danken’ (antwoord 116). Dat is zeer radicaal, en ik denk dat het een leven lang kost om de waarheid en de werkelijkheid van deze woorden je toe te eigenen.

 

Christus Centraal

Al eerder heb ik al iets geschreven over de uitspraak dat Christus centraal moet staan. Ik heb toen gezegd dat je die uitspraak in het licht van de Drie-eenheid moet horen:

 

Christus Centraal,

tot eer van God de Vader,

in de kracht van de Heilige Geest!

 

Toch wil ik nu nog een keer benadrukken hoezeer in het Nieuwe Testament Jezus Christus Zelf voortdurend wordt aangewezen als het centrum van ons geloof. We belijden ook niet voor niets ons christelijke geloof. Het is Christus die voor ons geloof alle verschil maakt (en dat zal ook in gesprekken met bijvoorbeeld aanhangers van de Islam duidelijk worden). Alles draait om Christus. Alles gaat om Hem in al zijn heerlijkheid en volheid.

 

Paulus over Christus

Een zeer centrale tekst uit het Nieuwe Testament is dit woord van de apostel Paulus: ‘Ik had niet besloten onder u iets te weten dan Jezus Christus en die gekruisigd’ (1 Korintiërs 2:2). In zijn brieven wordt vaker duidelijk dat de Persoon van Christus absoluut het centrum vormt van zijn eigen leven en van zijn verkondiging. Een aantal bijbelteksten die dat illustreren zijn:

‘Wij prediken Christus, de kracht Gods en de wijsheid Gods’ (1 Korintiërs 1:24).

‘Wij prediken niet onszelf, maar Christus Jezus als Here, en onszelf als uw dienaren om Jezus’ wil. Want de God, die gesproken heeft: Licht schijne uit het duister, heeft het doen schijnen in onze harten, om ons te verlichten met de kennis der heerlijkheid Gods in het aangezicht van Christus’ (2 Korintiërs 4:5-6).

‘Wij mogen het geheimenis Gods kennen, Christus, in wie al de schatten der wijsheid en kennis verborgen zijn’ (Kolossenzen 2:3).

 

Jezus over Zichzelf

Zelf zegt Jezus: ‘Wie in Mij blijft, gelijk Ik in hem, die draagt veel vrucht, want zonder Mij kunt gij niets doen’ (Johannes 15:5). Op een zeer exclusieve manier bindt Hij iedereen aan zijn Persoon: ‘Komt tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt, en ik zal u rust geven’ (Matteüs 11:28). Dat kan Hij zeggen omdat even hiervoor staat: ‘Alle dingen zijn Mij overgegeven door mijn Vader’ (Matteüs 11:27). Alle dingen! Ook zegt Hij: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven; niemand komt tot de Vader dan door Mij’ (Johannes 14:16). En Paulus schrijft: ‘Christus is het beeld van de onzichtbare God’ (Kolossenzen 1:15).

 

Middelpunt

Deze en vele, vele andere Schriftplaatsen maken duidelijk dat er maar één is die in het middelpunt  staat van Gods openbaring in de Heilige Schrift en in het leven van zijn volgelingen: onze Here Jezus Christus, die gekruisigd werd om onze zonden en die is opgestaan om onze rechtvaardiging! Daarom zet onze Heidelbergse Catechismus ook bij Hem in, want de Catechismus is zeer christocentrisch! Want wat is onze enige troost in leven en sterven, wat ons hoogste geluk? ‘Dat ik het eigendom ben van mijn trouwe Heiland Jezus Christus!’ En hoor de exclusiviteit in antwoord 29 en 30: ‘Jezus verlost ons van al onze zonden en er is bij niemand ander enig behoud te zoeken en te vinden.’ ‘Want één van beide: ňf Jezus is geen volkomen Verlosser ňf zij die deze Verlosser met waar geloof aannemen, moeten alles in Hem hebben wat voor hun behoud nodig is.’ En als u nu eens erbij neemt artikel 26 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis en ontdekt hoe verheven daar over de uitnemendheid van onze Heiland wordt gesproken...

 

Een ‘Christus Centraal’-gemeente

Wat betekent het nu dat we zeggen: ‘Wij willen een gemeente zijn die in alles Christus Centraal stelt’? Dat we er samen naar verlangen om steeds meer te ontdekken hoe onmisbaar, uniek, verheven, heerlijk en uitnemend de Zoon van God is. En dat we steeds meer ontdekken dat het echt waar is dat we alles wat we nodig hebben in Hem vinden!

 

ds. Jos Douma