Leven in eenvoud

In 'Jezus uitstralen. Worden als Hij' heb ik een hoofdstuk geschreven over 'Leven in eenvoud'. Het is een basale handreiking voor een leven dat gericht is op Gods koninkrijk en gerechtigheid.

Zoek liever eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden.
(Matteüs 6:33)

We leven in een wereld die eindeloos complex is. We leven in een werkelijkheid die van fragmenten aan elkaar hangt. We leven een bestaan dat lijkt op een netwerk van allerlei tegenstrijdigheden. Het is ingewikkeld geworden. Van alle kanten wordt er aan ons getrokken. Nu eens laten we ons bij de keuzes die we dag in dag uit moeten maken leiden door ons gezonde verstand, dan weer door ons gevoel, of door angst, of door wat anderen van ons vinden. Velen, ook christenen, zullen herkennen dat het moeilijk is om in de veelheid en de ingewikkeldheid en de verwardheid van het leven een centraal oriëntatiepunt te hebben.

In dit hoofdstuk wil ik daarom iets zeggen over leven in eenvoud. Dat is zo op het eerste gezicht wat minder tastbaar dan de andere geestelijke oefeningen, die tot nu toe aan bod zijn geweest, maar zeker niet minder belangrijk. Want leven in eenvoud heeft betrekking op een innerlijke werkelijkheid die ook zichtbaar wordt in de uiterlijke levensstijl. Leven in eenvoud is een dagelijkse oefening om ons te concentreren op wat werkelijk belangrijk is. Veel belangrijker in elk geval dan alles wat hier op aarde, en speciaal in onze samenleving, op hoge waarde wordt geschat. Zo wordt er van alle kanten druk uitgeoefend op iedereen om mee te gaan in een cultuur van materialisme en instant-behoeftebevrediging. Het is niet gemakkelijk om je daaraan te ontworstelen.

Jezus maakt het zelf in alle kortheid duidelijk: 'Zoek eerst het koninkrijk van God.' Zo leert Hij ons om ons altijd eerst in eenvoud, zonder dubbelhartigheid, te richten op de kern. Voor alle andere dingen mogen we ons dan volkomen afhankelijk maken van Gods eigen zorg. Deze eenvoudige gerichtheid op de kern, op het koninkrijk van God - dat is op Jezus, want in Hem is het koninkrijk nabij gekomen - vinden we ook in dit woord: 'Verzamel voor jezelf geen schatten op aarde: mot en roest vreten ze weg en dieven breken in om ze te stelen. Verzamel schatten in de hemel, daar vreten mot noch roest ze weg, daar breken geen dieven in om ze te stelen. Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn' (Matteüs 6:19-21).

Dat we ons in eenvoud kunnen richten op de kern, het kennen van Christus die onze schat is, komt omdat we alles wat we nodig hebben in Hem vinden. Paulus brengt dat ergens zo onder woorden: 'Mijn God zal uit de overvloed van zijn majesteit elk tekort van u aanvullen, door Christus Jezus. Aan onze God en Vader komt de eer toe tot in alle eeuwigheid. Amen' (Filippenzen 4:19-20).

Zo is leven in eenvoud allereerst een innerlijke werkelijkheid, die hierin bestaat: dat we ons in alles in alle eenvoud aan Jezus toevertrouwen, en geloven dat onze verbondenheid met Hem het enige is dat er uiteindelijk toe doet. Deze innerlijke grondhouding hoeft niet te leiden tot wat wel ascetisme wordt genoemd: je onthouden van het goede van het leven en het lijden van gebrek verheerlijken. Want: 'Alles wat God geschapen heeft is goed. Niets hoeft te worden verworpen als het onder dank wordt aangenomen, want het is geheiligd door het woord van God en door het gebed' (1 Timoteüs 4:4-5).

Maar tussen ascetisme aan de ene kant en materialisme aan de andere kant loopt de christelijke weg van het leven in eenvoud. Deze eenvoud houdt in dat we alles wat we hebben, ervaren als ontvangen, zodat we er niet zo gehecht aan raken dat we er niet meer zonder zouden kunnen: 'Laat daarom ieder die een vrouw heeft zo leven dat het hem niet in beslag neemt, ieder die verdriet heeft zo dat hij er niet door wordt beheerst, ieder die vreugde voelt zo dat hij er niet in opgaat, ieder die bezit verwerft alsof het niet zijn eigendom is, ieder die in deze wereld leeft alsof ze voor hem niet meer van belang is. Want de wereld die wij kennen gaat ten onder. Ik zou willen dat u geen zorgen hebt' (1 Korintiërs 7:29-32). Een leven in eenvoud houdt ook in dat we de zorg voor alles werkelijk zien als Gods zaak en niet als onze eigen zaak: eenvoudig leven is leven vol vertrouwen, zorgeloos en onbezorgd omdat God in Christus voor ons zorgt.

Hier volgen nog een paar handreikingen om die weg daadwerkelijk te gaan, en zo te oefenen in eenvoudige afhankelijkheid van Jezus:

Here Jezus Christus, in alle eenvoud was U op aarde onder de mensen, in volkomen afhankelijkheid van uw Vader in de hemel. Wilt U mij leren om in diezelfde eenvoud te leven, om de ingewikkeldheid en verwardheid van onze samenleving te ontmaskeren als een gebrek aan concentratie op het ene nodige: U te kennen en te leven in afhankelijkheid van God. Amen.