"Jezus Christus is gisteren en vandaag dezelfde en tot in eeuwigheid."
Gemeente van Jezus Christus,
'Alles moet anders.' Als je om je heen kijkt in onze samenleving, als je om je heen kijkt in de kerk, dan is dat iets wat je heel vaak hoort zeggen. Neem nu de politiek. Alles moet anders. Dat zeggen de politici van de LPF: de oude politiek moet verdwijnen en plaats maken voor een nieuwe politiek, zonder achterkamertjes en zonder gedoogbeleid. Maar ook premier Jan Peter Balkenende van het CDA schreef vorig jaar een boek met als titel: 'Anders en beter. Pleidooi voor een andere aanpak in de politiek'. Alles moet anders.
Ook in de kerk lijkt het daar op. Dat alles anders moet. Een andere liturgie, een andere manier van preken, andere liederen, een andere manier van omgaan met beleid, een andere visie, toekomstgericht. En we merken het al binnen ons eigen kerkverband: waar een eredienst tien jaar geleden er in Appingedam, Beverwijk en Middelburg vrijwel hetzelfde uitzagen, zie je nu grote verschillen. Trouwens, we kunnen ook dichterbij huis blijven: de diensten in bijvoorbeeld Den Helder, Alkmaar, Enkhuizen en Amsterdam-Zuid/West zijn zeker niet gelijk. Alles moet anders. Vandaar God-fashion in Zwolle, omdat de traditionele manier van kerk-zijn veel jongeren niet lijkt aan te spreken. Alles moet anders en beter.
De oudere generaties staan daar (in het algemeen gesproken) bezorgd tot diep verontrust bij te kijken. En de jongere generaties (alweer in het algemeen gesproken) vinden dat het niet snel genoeg gaat of dat de veranderingen nog teveel aan de buitenkant zitten. Hoe dan ook, niemand kan ontkennen dat er veel verandert in onze kerken.
En wat doen mensen temidden van al die veranderingen? Ze zoeken naar houvast. Ze zoeken naar een ankerpunt. Wat moet gelijk blijven? De een zoekt het in de regels die we hebben afgesproken ('die zijn er toch niet voor niks'). De ander zegt: 'de liturgie mag niet veranderen, want zouden we het dan al die jaren verkeerd hebben gedaan?' Weer een ander zegt: 'terug naar de confessie, want die leeft niet meer voor velen'. En er is ook vast wel iemand die zegt: 'mijn houvast is dat alles verandert, want stilstand is achteruitgang.'
* * *
Waar vindt u uw houvast in een tijd die als motto heeft: 'Alles moet anders!'? Waar vindt u uw houvast in een kerk die verandert? Dat is een belangrijke vraag, want er is veel onzekerheid en ongerustheid, veel bezorgdheid en krampachtigheid. Vanmorgen wil ik u het antwoord aanreiken. En ik zeg het bewust zo: ik geef maar niet een antwoord, waar u maar moet zien te doen wat u wilt. Ik ben er van harte van overtuigd dat er in een tijd en in een kerk waarin heel veel verandert maar één houvast is. En dat is Jezus Christus Zelf. Want bij alles wat verandert, blijft Jezus dezelfde. Onze gewoonten van gisteren, zijn niet die van vandaag. En onze vernieuwingen van vandaag zullen over tien jaar ook weer aan verandering onderhevig zijn, want ze hebben geen eeuwigheidswaarde. 'Maar Jezus Christus is gisteren en vandaag dezelfde en tot in eeuwigheid.'
* * *
Laten we dit bijbelwoord eerst even bekijken in de directe context, de verzen 7 tot 9 van hoofdstuk 13. In vers 7 worden we opgeroepen om onze voorgangers in gedachtenis te houden. Niet om wie ze waren, niet om de meningen die ze hadden, niet vanwege hun bijzondere gaven of iets dergelijks. Nee: vanwege het Woord van God dat ze gesproken hebben. En in de tijd dat de bijbel werd geschreven waren dat voorgangers die vanwege hun belijdenis van Jezus als Heer vaak een marteldood stierven. Het einde van hun wandel, dat was vaak een kruis, of een steniging, of een andere gewelddadige dood. De voorgangers waren dus mannen die voor hun geloof in de gekruisigde Christus hun leven over hadden.
Maar zelfs als die voorgangers hun verkondiging niet met de dood hoefden te bekopen, dan nog is belangrijk waar het in dat geloof van hen om ging. 'Volgt hun geloof na.' En wat is dat geloof dan? Een verzameling overtuigingen over de bijbel? Dat je weet dat je een zondaar bent? Een goede levenswandel? Veel bijbelkennis? Weet u, eigenlijk kun je achter vers 7 wel een dubbele punt zetten. Dat geloof van die voorgangers had deze inhoud: 'Jezus Christus die gisteren en vandaag dezelfde is en tot in eeuwigheid.' Geloof is altijd: geloof in Jezus Christus.
'Hoe bent u rechtvaardig voor God?' vraagt de Catechismus. 'Alleen door waar geloof in Jezus Christus.' Of om de inzet van de Catechismus maar te nemen, Zondag 1: 'Wat is uw enige troost (of: houvast) in leven en sterven?' 'Dat ik het eigendom ben van Jezus Christus!'
'Volgt hun geloof na!' Dat betekent niets meer en niets minder dan: Ken net als zij Jezus Christus als de Verlosser en de Heer van je leven. Alleen Hij legt een houdbare basis onder je leven, ook als er van alles verandert. En het Woord Gods dat die voorgangers hebben gesproken, dat kun je ook samenvatten in één enkele Naam: Christus. Want Christus is het Woord van God.
* * *
Dat is vers 7 dat voorafgaat aan vers 8. Nu ook iets over vers 9. Daar gaat het over het je laten meeslepen door allerlei vreemde leringen. En waarschijnlijk waren dat bepaalde opvattingen over het al dan niet gebruiken van bepaalde soorten voedsel, met name voedsel dat ook in het kader van heidense offermaaltijden een plek had gehad. Daar zochten mensen hun houvast in: 'als ik dat maar laat staan, of als ik dat juist wel eet, dan is het met mij wel oké'. Zo kunnen ook wij bepaalde regels en gewoonten gaan ontwikkelen waar we houvast in zoeken. En als daar dan aan gemorreld wordt, dan worden we onzeker, dan voelen we de grond onder onze voeten wegzakken. Dat kan gaan over het zingen van gezangen, over een bepaalde stijl van preken, of over bepaalde kerkordelijke regels die we hebben afgesproken.
'Maar', zegt de schrijver van de Hebreeënbrief, 'het is niet goed dat het hart zijn vastheid vindt in spijzen, want wie het hierin zochten, hebben er geen baat bij gevonden.' Een hart dat zijn vastheid zoekt in gewoonten en regels en gegroeide praktijken raakt vroeg of laat alle houvast kwijt. Want alles verandert. Maar er is er één die niet verandert. En dat is Jezus Christus. 'Het is goed, dat het hart zijn vastheid vindt in genade.' En als het in de bijbel over genade gaat, gaat het ook altijd over Christus. Want Gods genade voor zondige mensen heeft in Hem gezicht gekregen. En Hij verandert nooit. 'Jezus Christus is gisteren en vandaag dezelfde en tot in eeuwigheid.' En als je met heel je hart bent verworteld in Hem, in Jezus, dan ben je in leven en sterven de gelukkigste van alle mensen.
* * *
'Jezus Christus is altijd dezelfde.' Misschien dat er iemand is die denkt: 'Is dat eigenlijk niet vreselijk saai? Raak je daar niet een keer op uitgekeken? Altijd dezelfde. Nooit eens een verandering. Gisteren niet, vandaag niet en tot in eeuwigheid niet. Dat moet toch wel ongelooflijk eentonig zijn?' Dat is een misvatting. Laat me proberen om dat duidelijk te maken aan de hand van het volgende bijbelse portret van Gods Zoon.
Jezus Christus is Degene die, al voordat de sterren er waren, mensen zoals u en ik liefhad met een eeuwige liefde. Hij was er bij toen deze woorden klonken: 'Er zij licht!' Hij is het van wie Job eens uitriep: 'Ik weet dat mijn Verlosser leeft!' Door Jesaja is over Hem gezegd: 'Hij heeft onze ziekten op zich genomen en onze smarten gedragen.' Jezus Christus is het die werd geboren in een stal: Hij leek op zijn aardse moeder en toch oneindig veel meer op zijn hemelse Vader. Hij timmerde in Nazareth. 'Want Hij heeft Zichzelf ontledigd en de gestalte van een dienstknecht aangenomen, en is aan de mensen gelijk geworden.' Deze Jezus, die gisteren en vandaag dezelfde is en tot in eeuwigheid, deed mensen versteld staan toen blinden zagen en lammen liepen. Zijn woorden waren zo krachtig en gezaghebbend. 'Volg Mij!' En mensen gingen. Hij kwam niet voor rechtvaardigen maar voor zondaars. Hij wastte de voeten van zijn discipelen, een werkje waar wij onze neus voor ophalen. Deze Christus, die gisteren en vandaag en tot in eeuwigheid dezelfde is, gaf zijn leven aan het kruis op Golgotha voor uw en voor mijn zonden. En Hij zei ook nog: 'Ik noem jullie niet meer slaven, maar Ik noem jullie: mijn vrienden.' Deze Christus, altijd dezelfde, is nog steeds degene die komt voor zondaars en niet voor rechtvaardigen. Zijn Bloed heeft eeuwigheidswaarde. En zijn Geest is nog net zo volop aanwezig als op de eerste Pinksterdag, toen Hij met bakken uit de hemel werd gestort. Nog steeds zegt dezelfde Jezus: 'Zonder Mij kun je niets doen. Maar met Mij kun je alles.' De verkondiging van zijn Naam is nog altijd voor de een een doodsgeur ten dode en voor de ander een levensgeur ten leven. Jezus Christus, gisteren, vandaag en eeuwig dezelfde, Hij klopt aan de deur van onze levens, want Hij wil binnenkomen. En de handen die Hij zegenend omhoog hield toen Hij ten hemel voer, die handen met die spijkerwonden, zijn de handen die nog altijd zegenend om ons heen zijn. Hij is Koning in de hemel aan de rechterhand van God en tegelijk de Heer van ons hart als we in Hem geloven. Hij is Gods geheimenis en alle schatten van wijsheid en kennis zijn in Hem verborgen. Hij zal terugkomen op de wolken op de dag die God al lang in gedachten heeft. Hij verlangt ernaar om al Gods kinderen voor wie Hij leefde en stierf en opstond te ontmoeten op een nieuwe aarde en in een nieuwe hemel. Want Hij heeft ons lief met dezelfde liefde waarmee Hij ons liefhad al voordat de sterren er waren…
Broeders en zusters, is dat saai? Raak je daarop uitgekeken?
'Jezus Christus is gisteren en vandaag dezelfde en tot in eeuwigheid.'
* * *
Ik hoop dat u er iets van ziet, dat Christus niet verandert, maar dat Hij is wel altijd weer anders is. Anders dan we dachten. Nog groter, nog genadiger, nog volmaakter, nog liefdevoller, nog nabijer, nog heiliger. Op Christus raak je nooit uitgekeken. En de prediking zal nooit veelkleuriger en veelstemmiger zijn dan wanneer het pure Christus-prediking is. Dat is niet saai of eentonig. Want deze Jezus, is altijd weer anders dan we dachten.
En er is nog iets waarom Jezus Christus, die altijd dezelfde is, niet kan worden geassocieerd met eentonigheid of saaiheid, of met de gedachte: 'het mag ook wel eens ergens anders over gaan.' Want Christus, die Zelf nooit verandert, is tegelijk de grote Veranderaar. Als Christus het leven van mensen binnenkomt, wordt alles anders. In Hem zijn we een nieuwe schepping.
En juist omdat Christus altijd dezelfde is, mogen wij nooit dezelfde blijven. Wie onveranderd leeft met Christus, leeft niet met Christus. Als u bijvoorbeeld eens terugkijkt op de afgelopen tien jaar van uw leven (als je daar de leeftijd voor hebt tenminste) en u ontdekt dat uw zondebesef zich niet heeft verdiept, en dat u eigenlijk niet veranderd bent: u denkt nog precies hetzelfde, u praat nog precies hetzelfde en u bent niet verder gekomen in uw strijd tegen een boezemzonde, als u dat ontdekt, dan is er iets mis. Want als Christus in je leven is, de Christus die altijd dezelfde is, dan kunt u niet dezelfde blijven. Dat kan niet. Dat bestaat niet.
In de verbondenheid met de altijd zelfde Jezus Christus 'veranderen wij naar hetzelfde beeld van heerlijkheid tot heerlijkheid', zegt Paulus in 2 Korintiërs 3 vers 18. Alles waarin Christus zo groot en zo bijzonder en zo aantrekkelijk is, wil Hij met ons delen! Zijn liefde, zijn genade, zijn vergevensgezindheid, zijn geduld, zijn mildheid en zijn trouw, het zijn allemaal volmaakte eigenschappen van Christus waarmee Hij in onze levens de zonde stuk wil breken.
Ook de zonde van het vastheid vinden in spijzen, zoals de Hebreeënbrief zegt. De zonde van het vastheid vinden in gewoonten en regels en menselijke tradities, die op zich waardevol kunnen zijn, maar die nooit eeuwig houvast kunnen bieden. En daarom zeg ik tegen u allemaal: 'Zoek uw houvast in Jezus Christus.' En als Hij echt, tot in het diepst van uw hart de vastheid van uw leven bepaalt, dan hoeft u ook niet zo bang te zijn voor veranderingen. Want alle veranderingen (en dan bedoel ik veranderingen in de kerk, in erediensten, in het gemeente-zijn) kunnen dan beoordeeld worden aan de hand van deze ene vraag: Brengt het ons of anderen dichterbij Christus?
Wij hoeven er in de kerk niet voor te zorgen dat alles hetzelfde blijft. Want 'Christus is gisteren en vandaag dezelfde en tot in eeuwigheid.' En Hij zoekt de vernieuwing van onze levens waar de zonde zo vaak als een veenbrand voortwoekert. En Hij zoekt de vernieuwing van de kerk die in haar gewoonten en regels ook wordt gestempeld door de zonde.
Het is heel belangrijk dat we vaak tegen elkaar zeggen dat de kerk van Christus is. En dat je dan niet zomaar alles kunt zeggen over de kerk. Maar tussen de kerk en Christus staat geen is-gelijk-teken. De kerk is wel van Christus, maar niet gelijk aan Christus. Christus is volmaakt. De kerk niet. De kerk wordt wel vergaderd door Jezus, maar gevormd door mensen. Door zondige mensen. Die vaak zondige dingen doen. En het zou een zegen voor de kerk zijn als we de moed hadden om niet alleen te zeggen 'dat er natuurlijk ook altijd de zonde was' maar om eens hardop te zeggen: 'op dit punt of op dat punt hebben we als kerk gefaald. Here, onferm u over ons.' Wie Christus in al zijn genade kent, hoeft daar niet bang voor te zijn.
Laten we daarom ook niet welke periode in de kerkgeschiedenis ook maar verheerlijken en er houvast in zoeken om in deze tijd keuzes te maken. Verhef ook geen bepaalde manieren van kerk zijn of van eredienst houden tot eeuwig geldende voorschriften. Want de kerk van Christus, is een kerk die zich voortdurend vernieuwt. Christus houdt zijn kerk in stand door haar te vernieuwen, steeds weer. (Ik kan dat ook met vertrouwder klinkende woorden zeggen: ecclesia reformata semper reformanda. Dat is: de ge-reformeerde kerk moet steeds weer ge-reformeerd worden.) En dat vernieuwende werk kunnen we ook aan Hem toevertrouwen. 'Want Jezus Christus is gisteren en heden dezelfde en tot in eeuwigheid.'
* * *
Afgelopen maandag hebben we op catechisatie, een beetje ter voorbereiding op deze preek, eens op het bord gezet wat we vonden van de kerk. We begonnen met zo'n plaatje van 'Liefde is...'. Er hing er een op het bord met als tekst: Liefde is... zon, maan en sterren en elkaar.'
We probeerden iets soortgelijks te doen, eerst met school. School is... . Ik heb de catechisanten van de jongste groep beloofd vijf antwoorden door te geven. School is... 1) vroeg uit bed, 2) saai, 3) slaapverwekkend, 4) huiswerk, 5) 'cool' maar niet heus. We hebben voor de antwoorden vervolgens ook plussen en minnen gezet. De school kreeg dus eigenlijk alleen maar minnen (hoewel de meesten school ook wel gezellig vonden).
We deden hetzelfde met de kerk. De kerk is... 1) je leert er veel, 2) lang stilzitten, 3) Jezus, 4) luisteren, 5) saai en toch ook niet. Er waren wel minnen, maar tock meer plussen. En tenslotte stond er op het bord: Jezus is... Ik geef weer vijf antwoorden door: 1) bijzonder, 2) wonderbaarlijk, 3) Alpha en Omega, 4) alles, 5) trouw. En toen we plussen en minnen gingen opschrijven hoefden we alleen maar plussen op te schrijven. En we trokken samen deze conclusie: 'over Jezus kun je niks negatiefs bedenken.' We probeerden nog even of er misschien andere dingen zijn waar je niks negatiefs over kon bedenken. We probeerden het even met: chocola; maar daar kreeg je puistjes van. En we kwamen er al snel achter: 'Alleen over Jezus kun je niets anders dan positieve dingen zeggen.' Want Jezus is volmaakt! Jezus is perfect! Jezus is gaaf!
En nu ik hier voor de laatste keer voorga als predikant van Beverwijk, wil ik dat nog één keer samen met u en met jullie delen. Het prachtig om te weten dat Jezus Christus gisteren en vandaag dezelfde is en tot in eeuwigheid. Maar het is nog veel prachtiger als je dan ook weet Wie Hij is, en hoe volmaakt Hij is, en wat Hij allemaal heeft gedaan voor ons. Want de kerk van Christus, dat kan niet anders zijn dan een kerk waarin mensen mateloos zijn geboeid door de Zoon van God, aangeraakt door de Geest van Jezus, ongelooflijk blij dat hun zonden uit genade vergeven worden, en vol verwachting over wat Hij in onze levens gaat doen.
Daar gaat het in de kerk om: dat we met hart en ziel geloven in Jezus. Dat Hij steeds groter en belangrijker wordt in onze levens. Dat bij het noemen van zijn naam ons hart sneller gaat kloppen. Dat we Hem liefhebben vanuit onze tenen.
En hoe kunnen we Christus dan meer leren liefhebben? Door onze gedachten vaak te richten op Hem. Door biddend te luisteren naar zijn Stem. Door steeds dieper door te laten dringen wat de bijbel over Hem zegt. En daarin kun je je oefenen.
Daarom geef ik u allemaal, als een soort afscheidskadootje een kleurig papiertje mee met daarop zeven bijbelwoorden over Jezus Christus. Zeven. Het hadden er ook zeventig kunnen zijn. Of zeven maal zeventig. Het is een persoonlijke keuze van bijbelwoorden die met name in het voorbije jaar belangrijk voor mij zijn geworden omdat ze iets laten zien van die volmaakte veelkleurigheid die er in Christus is (vandaar de zeven verschillende kleuren papier).
Hang dat blaadje ergens op waar u er vaak naar kunt kijken. Leer de teksten uit uw hoofd, of liever: 'by heart'. Zo zal het Woord van Christus steeds overvloediger wonen in uw hart.
Jezus Christus is gisteren en vandaag dezelfde en tot in eeuwigheid. (Hebreeën 13 vers 8)
- - -
Uit God is het, dat u in Christus Jezus bent, die ons van God is geworden: wijsheid, rechtvaardigheid, heiliging en verlossing. (1 Korintiërs 1 vers 30 - Christus is onze Wijsheid, Rechtvaardiging, Heiliging en Verlossing!)
De God die gesproken heeft: Licht schijne uit het duister, heeft het doen schijnen in onze harten, om ons te verlichten met de kennis van Gods heerlijkheid in het aangezicht van Christus. (2 Korintiërs 4 vers 6 - Christus is de spiegel van Gods heerlijkheid!)
God heeft Hem ook uitermate verhoogd en Hem de naam boven alle naam geschonken, opdat in de naam van Jezus zich alle knie zou buigen, en alle tong zou belijden: Jezus Christus is Here, tot eer van God de Vader! (Filippenzen 2 vers 9 tot 11 - Christus is Heer!)
Christus Jezus heeft Zich voor ons gegeven om ons vrij te maken van alle ongerechtigheid, en voor Zich te reinigen een eigen volk, volijverig in goede werken. (Titus 2 vers 14 - Christus is onze Bevrijder en Reiniger!)
Daar wij nu een grote hogepriester hebben, die de hemelen is doorgegaan, Jezus, de Zoon van God, laten wij aan die belijdenis vasthouden. (Hebreeën 4 vers 14 - Christus is onze Hogepriester.)
Christus is Gods geheimenis, in wie alle schatten van wijsheid en kennis verborgen zijn. (Kolossenzen 2 vers 3 - Christus is Gods Geheimenis!)
Alles en in allen is Christus. (Kolossenzen 3 vers 11 - Christus is Alles!)
- - -
Broeders en zusters, kent u deze Christus? Is Hij uw Verlosser en uw Heer? Van harte hoop ik dat daarop ja kunt zeggen. En als dat niet het geval is, dan nodig ik u uit om Hem te leren kennen zoals Hij is. Hij verandert niet. Hij verandert nooit. Jezus Christus is gisteren en vandaag dezelfde en tot in eeuwigheid en Hij wil uw leven veranderen. Zodat uw leven vol wordt van zijn liefde en van zijn trouw en van zijn genade. Zodat uw leven vol wordt van Hem, die de naam heeft boven alle naam: Jezus Christus.
Laten we bidden...
Liturgie afscheidsdienst Immanuelkerk Beverwijk 26 januari 2003
Lied 460:1,2,3,4
Gezang 17:1,2,3 (Schuldbelijdenis)
Romeinen 5:1.8-11 (Genadeverkondiging)
Gezang 17:4
Gods Tien Woorden
Gezang 17:5
Gebed om Geest en Kracht
Schriftlezing Hebreeën 13
Gezang 30:3,4,6
Preek over Hebreeën 13:8
Gebed
Psalm 90:1,2
Dankzegging en voorbeden
Collecte
Gezang 31
Lied 75:10,11,12 (na afscheidswoord)