Preek over Lucas 2:9-11

“Opeens stond er een engel van de Heer bij hen en werden ze omgeven door de stralende luister van de Heer, zodat ze hevig schrokken.  De engel zei tegen hen: ‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen dat grote vreugde betekent voor heel het volk: vandaag is in de stad van David jullie redder geboren. Hij is de messias, de Heer.”

1

Heb jij weleens een engel gezien? Een echte? 

Ik heb even een paar afbeeldingen meegenomen, zodat we toch een paar engelen kunnen zien. Kijk maar even mee.


Misschien zeg je ook wel: jazeker, ik heb een engel gezien – mijn vrouw is een engel, of mijn man of vriend, of buurvrouw – want mensen zijn als engelen voor elkaar.

Maar wat het meest kenmerkend is voor een ontmoeting met een engel: dat je hevig schrikt. 

Dus als je niet hevig geschrokken bent, heb je waarschijnlijk geen engel ontmoet.

2

Kijk maar hoe dat gaat in de verhalen in Lucas 1 en 2. Op drie belangrijke momenten is er een engel. Rechtstreeks uit de hemel.

Want dat hoort bij engelen: ze komen uit de hemel, ze komen bij God vandaan. Als er een engel voor je neus staat weet je één ding zeker: de hemel is opengegaan!

Eerst is er een engel bij Zacharias, in de tempel. Opeens! Heel onverwacht. Hij schrikt hevig bij het zien van de engel en wordt zelfs door angst overvallen! Maar de engel zegt tegen hem: ‘Wees niet bang, Zacharias.’ Geruststellende woorden dus. Je hoeft niet bang te zijn als de hemel open gaat. Engelen brengen je bij God.

En dan komt er een engel bij Maria, in Nazaret, ergens in het hoge Noorden van Israël, in de provincie Galilea  op meer dan 130 kilometer afstand van Jeruzalem. De engel is dezelfde als bij Zacharias en hij heet Gabriël. Hij komt in het huis waar Maria is en valt ook maar meteen met de deur in huis: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ 

Ik weet niet of engelen niets menselijks vreemds is, maar ik kan me voorstellen dat Gabriël heel enthousiast en heel trots was dat hij namens de hemel Maria mocht opzoeken met zulk geweldig nieuws waardoor de wereld zou veranderen. Dus hij gooit het eruit: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je.’ Daar zou je toch niet van hoeven te schrikken, van zulke mooie woorden vol genade en vrede – maar dat gebeurt dus wel.  Maria schrikt hevig. En opnieuw zegt de engel: ‘Wees niet bang’. 

En dan de derde keer, waar het ons nu speciaal om gaat. Het is nacht. De herders zijn in het veld en houden de wacht. En dan is er – weer opééns – een engel van de Heer. Het is de engel zonder naam. 

Blijkbaar is het niet opnieuw Gabriël. Maar nu staat er iets bij wat we niet hoorden bij Zacharias en Maria: de herders ‘werden omgeven door de stralende luister van de Heer’. Nu was het nacht, en bij Maria en Zacharias kwam de engel overdag. Dus misschien viel het licht om de engel heen bij het daglicht niet zo op. Maar hier dus wel. 

In de nacht straalt een fel licht: de stralende luister van de Heer. In iets oudere taal staat er: “de heerlijkheid des Heren omstraalde hen”. Dat is de glorie van God! Zijn geweldige uitstraling. Het charisma van de Heer – zijn liefdevolle en genadige en lichtgevende aanwezigheid is hier. 

3

Ik geloof dat het belangrijk is dat we weer onder de indruk raken ook van die heerlijkheid, die glorie. Zeker, het gewone, het doodgewone, de stal, de voerbak, een baby in doeken gewikkeld – dat hoort ook allemaal bij Kerst. Maar ook dit geweldig felle licht in de nacht die staat voor de glorie van God, de heerlijkheid van de Heer, hoort er helemaal bij.

Heb jij de glorie van God al wel eens gezien en ervaren?

Weet je wat dat is die heerlijkheid? Het is:

Gods heilige schoonheid;
Gods transformerende uitstraling;
Gods krachtige aantrekkelijkheid;
Gods ontzagwekkende nabijheid;
Gods genadige indrukwekkendheid;
Gods huiveringwekkende aanwezigheid;
Gods adembenemende grootheid.

Ontzagwekkend, dat dus ook. En daarom schrikken ze hevig, de herders. En voor de derde keer klinkt er een stem uit de hemel: ‘Wees niet bang’. 

4

Er wordt wel eens beweerd dat het zinnetje ‘wees niet bang’ 365 keer voorkomt in de Bijbel. Voor elke dag een keer. Als je het gaat narekenen – heb ik zelf niet gedaan – blijkt dat niet te kloppen. Als je allerlei variaties meerekent, zoals wees niet ongerust, laat je bemoedigen – dan kom je op om en nabij de 100 keer, maximaal.

Maar ook al klopt het niet, het is wel een bemoedigende gedachte. En het is ook de boodschap van Kerst: Wees niet bang. We zijn vaak angstige mensen. Bang voor wat er allemaal kan gebeuren. Bang voor de vele als-vragen die we opwerpen: wat gebeurt er als ik ziek word, als ik ontslagen word, als er een ramp gebeurt, als de klimaatcrisis steeds groter wordt, als ik niet gezien word, als ik alleen blijf, als de oorlog steeds dichterbij komt? 

We leven vaak in het huis van de angst. Kerst betekent dat je vanuit de hemel wordt uitgenodigd om het huis van de angst te verlaten en te gaan wonen in het huis van de liefde, het huis van de vrede, om thuis te komen bij Jezus.

5

Maar nu keren we terug naar die nacht en naar die engel en naar die stralende luister van de Heer. We staan nog wat nauwkeuriger stil bij de boodschap van de engel.

Ik kom jullie goed nieuws brengen!

Goed nieuws. Ook wel evangelie genoemd. Kerst gaat over goed nieuws en dat kunnen we wel gebruiken in een wereld vol slechts nieuws. De krant en het journaal vertellen ons wat mensen elkaar aandoen, hoe mensen zijn: vol haat en angst, vol woede en agressie, vol onvrede en verdeeldheid, vol mentale problemen en onzekere gevoelens. Best angstaanjagend is het allemaal. 

Maar dan gaat de hemel open en dan komt er niet nog meer slecht nieuws bij, maar goed nieuws. En dat we Kerst vieren is zo ontzettend belangrijk omdat we dat zo nodig hebben: goed nieuws uit de hemel op een aarde vol slecht nieuws.

Dat nieuws betekent grote vreugde voor heel het volk!

Dat is een opvallend woord: Vreugde. Straks wordt er door een leger engelen gezongen over vrede. Vrede op aarde. Maar de engel zegt hier: Vreugde op aarde. Vreugde voor heel het volk. Een buitengewoon positieve boodschap. 

Vreugde wordt weleens verdacht gemaakt. Het evangelie zou ons niet al te blij moeten maken. Want het evangelie schuurt, heet het dan, het evangelie is scherp en confronterend, het evangelie is niet naar de mens. 

Daarvan is als de hemel opengaat in de nacht, als er een engel naar je toekomt die omgeven wordt door het stralende licht van de Heer – daarvan is hier nu geen sprake. Vreugde. We worden verrast door vreugde. Vreugde voor heel het volk. Vreugde voor alle mensen. Diepe vreugde die ervaart dat het dichtbij God altijd goed is. Vrede op aarde, verrast door vreugde – dat is Kerst. (Komende zondag zal het daar ook speciaal over gaan!)

Vandaag is in de stad van David jullie redder geboren!

Ja, op een aanwijsbare plek, en op een aanwijsbaar moment. Het christelijk geloof is niet vaag en zweverig, maar is geworteld in deze aarde en in de tijd die wij als mensen beleven. 

In Bethlehem. Vandaag. Op een aanwijsbare plaats in deze wereld en een aanwijsbaar moment in de geschiedenis is de redder gekomen! Want er valt wat te redden! Er moeten mensen gered worden van hun zonden en tekorten en van hun haat en hun angst en van hun vreugdeloosheid en ontevredenheid en duisternis. 

En die redding heeft een naam: Jezus. Er moet een wereld gered worden, er moet een schepping gered worden, er moet een klimaat gered worden, er moeten dieren gered worden, er moet een samenleving gered worden waarin iedereen er mag zijn. En die redding heeft een naam: Jezus. 

En die redding heeft een voetafdruk achtergelaten, in Bethlehem en Nazareth en Jeruzalem en omstreken. En die redding heeft een stempel gezet in de tijd: elk jaar wordt geteld naar de geboorte van Jezus. Jullie redder is geboren.

Hij is de messias, de Heer!

Hij is de Christus – want dat staat er letterlijk. De gezalfde. In het Hebreeuws zeg je dan: Mashiach (ons messias), en in het Grieks Christis (ons Christus).  En dat betekent dat hij vol is van de heilige Geest. Want daar staat zalven voor: dat de Geest over je heen komt en dat de Geest in je komt en dat je vervuld wordt met de Geest. Jezus was vanaf het allereerste begin messias, Christus, gezalfde en dus vol van de Geest. Hij is vol liefde, vreugde en vrede. 

En Hij is ook Heer: Heer van de wereld, Heer van de mensen, Heer van de dieren, Heer van de zon en de maan en de sterren, Heer van de schepping. Heer van alles en iedereen en overal en altijd.

6

En zo komen we weer bij die glorie van Christus, zijn heerlijkheid. Dit hoort daar allemaal bij. En ik denk dat het vandaag meer dan ooit nodig is om te beseffen wie Jezus is.

In een wereld vol machthebbers die niet vol zijn van de Geest maar van zichzelf, is het zo belangrijk dat we Christus leren kennen, dat we groeien in wat ik maar even noem: Christusbesef. Dat je niet alleen wéét wie Jezus is, maar dat het in je doordringt; dat zijn glorie, zijn Geest en zijn koningschap je innerlijk raken, en je blik op God, jezelf en de wereld veranderen. Dat je Hem herkent als de levende Heer die nabij is, die richting wijst en leven wekt. En dat dit besef je bevrijdt van angst en je opent voor vertrouwen, vreugde en vrede.

Jezus is de messias en waar Hij komt beginnen rivieren van levend water te stromen. Hij is Gods lieveling. Hij is het licht voor de wereld. Hij is liefde. Hij is vreugde. Hij is vrede. Jezus is zijn naam.

En ik hoop dat deze Kerst nieuwe liefde bij je aanwakkert om Hem je redder te laten zijn en je eindeloze inspiratiebron. Je Christus. Je messias. Je Heiland. Je Verlosser. Je Vredevorst. Je Eeuwige Vader. Je Sterke God. Je Wonderbare raadsman. Jouw en mijn Christus.

Het lied waarmee we samen deze preek beamen, plaatst in een lange rij mensen die al op deze weg gingen van het aanbidden van Christus als Koning. Wij trekken in een lange stoet…