Kijk de preek terug p YouTube:

Luister de preek terug als podcast:


Onder de preek vind je gesprekvragen en werkvormen.

1

Tijdens het voorbereiden van deze preek begon mij iets op te vallen aan die vier namen voor Jezus. Ik begon te zien dat ze niet zomaar naast elkaar staan. De vier namen werken toe naar een climax: Wonderbare Raadsman, Sterke God, Eeuwige Vader – Vredevorst!

De Adventsperiode is ook bedoeld om steeds dichter bij de kern van Kerst te komen. Nog vier nachtjes slapen, dan is het Kerst. En dan gaat de hemel open, boven Bethlehem, en vatten engelen uit de hemel samen waar het uiteindelijk allemaal om gaat: “Eer aan God in de hoogste hemel en vréde op aarde voor de mensen die Hij liefheeft.”

2

Vredevorst – in die naam komt alles samen wat God in deze wereld wil doen en in onze levens. Hij komt heel maken wat stuk is, gebroken, kapot. En dat is ook een diep verlangen van ons allemaal: dat dingen die kapot zijn gegaan weer heel worden. En er is veel kapot gegaan: we leven met gebroken relaties, met gebroken dromen, gebroken lichamen, gebroken harten in een gebroken wereld.

En we maken ook zelf meer kapot dan ons lief is: we beschadigen elkaars vertrouwen, we maken fouten, we zeggen dingen die we niet hadden moeten zeggen, we sluiten ons af voor de ander, we respecteren iemands grenzen niet, we laten ons leiden door angst, we verbreken de verbinding.

We kunnen daar allemaal zelf ook wel concrete situaties bij bedenken in ons eigen leven, in onze gezinnen, in de kerk.

We zouden willen dat het anders was. We willen dat het weer heel is. Dat verlangen staat centraal op deze vierde Adventszondag. En dan komt ook dat woordje ‘heil’ om de hoek kijken. Dat gebruiken we niet zoveel meer als vroeger. Het klinkt wat ouderwets. We kunnen er ons misschien ook niet zoveel bij voorstellen. Wat is dat: heil? We associëren dat woord als we het nog niet echt kennen misschien wel met nazistische leus ‘Sieg Heil’. Of we denken misschien aan het ‘Leger des Heils’. Sommigen denken wellicht aan ‘zieleheil’.

Aan de andere kant komt het woord heil ook voor in een woord dat we wel regelmatig gebruiken. We noemen iets soms ‘heilzaam’. Heilzaam betekent dat iets je goed doet, dat het gezond en genezend is: een heilzame stilte, heilzame gewoontes in je leven, de heilzame werking van bepaalde kruiden. (En tussen haakjes: straks bij de Jaarwisseling zijn er veel mensen die gaan zeggen: ‘Veel heil en zegen in het nieuwe jaar’. Of op z’n Gronings: ‘Veul hail en zeeg’n int nije joar’).

3

Misschien is het wel mooi om dat woord weer wat meer een plek te geven in onze geloofsbeleving. Heil. Ik sta hier ook even wat langer bij stil omdat er de laatste jaren in de kerkelijke theologie veel aandacht is voor de vraag wat heil nu eigenlijk is. Als je de boodschap van het evangelie wilt verkondigen in de kerk, maar ook daarbuiten in een missionaire context en voor nieuwe generaties jongeren, wat is dan dat heil? Velen associëren dat allereerst met je zieleheil: dat je door geloof in Jezus vergeving van je zonden krijgt en naar de hemel mag.

Maar dat landt nog maar nauwelijks, want de meeste mensen, ook christenen, ervaren niet dat hun persoonlijke zondigheid het grootste probleem is dat opgelost moet worden.

Heil wordt daarbij ook heel smal met een focus op je ziel en je zondigheid, en op later en de hemel. En daarom wordt er ook gezocht naar een ander woord voor heil. Een woord dat enerzijds voluit bijbels is en anderzijds meer resoneert in onze cultuur en taal van nu. En dat woord is ook gevonden: vrede. Centraal in het christelijk geloof staat de vrede: Vrede op aarde, de vrede van God die alle verstand te boven gaat. En in de praktijk betekent het christelijk geloof dat je de weg van vrede gaat. En de Persoon die centraal staat in het christelijk geloof, is Jezus Christus, en Hij is de Vredevorst van het Vrederijk.

Ik geloof dat het heel heilzaam is voor christelijke geloofsbeleving dat we herontdekken dat het God gaat om vrede. Vrede in alle relaties waarin we leven: met Hem, met de schepping, met onze naaste (alle mensen om ons heen), met onszelf ook. Vrede is ook innerlijke vrede. Het heil dat Jezus brengt is vrede op aarde en vrede in mensenharten – ook in jouw hart.

4

Terug nu naar Jesaja 9:5-6. Dat ik die naam Vredevorst ervaar als de climax in die opsomming van vier namen komt ook hierdoor. Jesaja schrijft nog wat verder over die naam, hij geeft er een toelichting bij. Dat doet hij niet bij de andere namen, wel bij deze naam Vredevorst:

“Groot is de heerschappij en zonder einde de vrede
voor de troon van David en voor zijn koninkrijk;
ze zijn gegrondvest op recht en gerechtigheid
en staan vast voor altijd en eeuwig.
De HEER van de hemelse machten
brengt dit in zijn vurige liefde tot stand.”

Dit is niet minder dan een profetisch visioen van vrede! Op eerste Adventszondag zei ik dat je een profeet kunt omschrijven als “iemand die visioenen van God heeft gezien en een stem van de Troon heeft gehoord”. Nou, hier worden we meegenomen in zo’n visioen: God die regeert over heel de wereld en er is eindeloze vrede, voor altijd en eeuwig.

Ja, dat is echt een visioen. Een visioen is iets wat je nu nog niet ziet, maar in je verbeelding is het er al wel. Een visioen is geen vlucht uit de werkelijkheid, maar een andere manier van kijken naar diezelfde werkelijkheid. Je ontkent niet wat er mis is, maar ziet wat er mogelijk is onder Gods heerschappij. Profeten kijken niet weg van de gebrokenheid, ze kijken er dóórheen en ze zien een nieuwe wereld voor zich. De wereld waar Jezus ook altijd over sprak: het Koninkrijk van God op aarde zoals in de hemel.

En dat visioen van Jesaja is diep en tegendraads. Het is geen wereld die bij elkaar wordt gehouden door brute macht of geweld, maar door recht en vrede. Er komt geen snelle oplossing van wereldproblemen, maar er is een koninkrijk dat langzaam groeit, van binnenuit. En er is geen heerser die overheerst, maar er is een kwetsbaar kind dat geboren wordt om koning te zijn. Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven.

Hij zal een wijze Koning zijn: wonderbare Raadsman heet hij. Hij zal een krachtige Koning zijn: Sterke God heet hij. Hij zal een Koning zijn, bij wie je je thuis voelt: Eeuwige Vader heet hij. Hij zal een Koning zijn die heelheid brengt, heil en harmonie: Vredevorst is zijn naam.

5

Ken jij Hem al zo? Als Vredevorst?

Die vraag is niet bedoeld om snel met ja of nee te beantwoorden. Het is een vraag om wat langer bij stil te staan. Ken jij Jezus als degene die vrede brengt in je leven? Dat doet Hij niet door alles glad te strijken en alle problemen meteen op te lossen. Hij doet dat door in de gebrokenheid van je leven heelheid te brengen. Dat er wat meer licht komt in de duisternis, zoals Jesaja daar ook over spreekt:

“Het volk dat in duisternis ronddoolt
ziet een schitterend licht.
Zij die in het donker wonen
worden door een helder licht beschenen.”

Dat ku je ook persoonlijk maken door eerlijk te benoemen wat er pijnlijk is in je leven, waarvoor je je schaamt of waar je je schuldig over voelt, wat je steeds weer bij de handen afbreekt. Of ook wat je overkomt aan gebrokenheid in je lichaam of je geest..

“Ik dool rond in duisternis

  • maar ik zie een schitterend licht.
    Ik woon in het donker
  • maar ik word door een helder licht beschenen.”

En dat licht is Jezus zelf. En dat licht ademt vrede en vreugde, heil en harmonie. In één allesomvattend hebreeuws woord: Shalom.

Shalom is heelheid die we ervaren in onze gebrokenheid.
Shalom is de vrede die we ontvangen dankzij het leven en lijden van Christus.
Shalom is de heelheid die als licht in ons leven binnenwandelt en ons heilzaam aanraakt.

Als dat gebeurt, dan knap je daar innerlijk van op. Er komt meer rust, meer richting, meer ruimte in je leven. Meer vrede. Daarvoor is Jezus op aarde gekomen.

6

We lazen ook dat lied van Zacharias, een lofzang van de man die vader werd van Johannes, de voorloper van Jezus. Wat me opviel is dat dat loflied zo wordt ingeleid: “Zijn vader Zacharias werd vervuld van de heilige Geest en sprak deze profetie.”

Vervuld worden van de heilige Geest dat betekent dat het visioen van het koninkrijk van God je op een onstuitbare manier in de greep krijgt. Dat je vol bent van die nieuwe kijk op de werkelijkheid die liefde en vreugde met zich meebrengt in plaats van bezorgdheid en angst. Vervuld worden van de heilige Geest betekent dat je anders gaat denken, anders gaat kijken, anders gaat hopen, anders gaat spreken – niet omdat alle omstandigheden veranderen, maar omdat je binnenkant wordt afgestemd op Gods toekomst.

Zacharias ziet zijn zoon over wie de mensen zich afvragen: “Hoe zal het verdergaan met dit kind?” Maar hij ziet ook het volk van God, Gods Israël, en hij ziet heel de wereld in het licht van wat God gaat doen. De Geest tilt hem in dit lied, in deze profetie boven het heden uit en laat hem woorden vinden voor de vrede die onderweg is. Een visioen van God is het, een Stem van de Troon.

Wat me opvalt naar het slot toe van dit lied, dat er allemaal echo’s klinken van Jezus 9:

“Dankzij de liefdevolle barmhartigheid van onze God
zal het stralende licht uit de hemel zich over ons ontfermen
en schijnen over allen die in duisternis verkeren,
in de schaduw van de dood,
zodat we onze voeten kunnen zetten op de weg van de vrede.”

“Dankzij de liefdevolle barmhartigheid van onze God” – dat rijmt op wat Jesaja ook zegt: “De HEER van de hemelse machten brengt dit in zijn vurige liefde tot stand.” Die vurige liefde, dat is Gods liefdevolle barmhartigheid – de bron van de vrede.

En we horen dat Zacharias net als Jesaja visionair en profetisch spreekt over het stralende licht dat schijnt in de duisternis, in de schaduw van de dood.

Maar wat ik dan echt als een fascinerend nieuw perspectief zie bij Zacharias, is die allerlaatste zin: “zodat we onze voeten kunnen zetten op de weg van de vrede.”

Een visioen is niet alleen maar een droom, een gedachte, en schitterend idee. Een visioen is ook iets wat handen en voeten krijgt in ons dagelijkse leven. Wij kunnen onze voeten zetten op de weg van de vrede. Wij kunnen vrede in de praktijk gaan brengen. Wij kunnen vredestichters worden. Wij kunnen in de naam van Jezus heil en zegen brengen in de wereld en in onze directe omgeving.

En het is aan ieder van ons om te ontdekken hoe en waar en wanneer.

Hoe kan ik in deze ontmoeting vrede laten stromen?
Hoe kan ik in mijn dagelijkse werk een vredestichter zijn?
Hoe kan ik in een conflict heil en harmonie geboren laten worden?

Maar ook samen, want de kerk is een gemeenschap van vrede.

Hoe kunnen wij als kerk een huis van vrede zijn?
Hoe kunnen wij samen recht en verzoening en vreugde brengen in deze wereld?
Hoe kunnen wij ons laten vervullen met de Geest zodat wij een oefenplaats worden voor het visioen van het vrederijk van de vredevorst?

Ik geloof dat de weg van de vrede allereerst ook de weg van gebed is.

Laten we daarom samen bidden…

Gespreksvragen

  1. Welke zin, beeld of gedachte uit de preek bleef bij jou hangen, en waarom raakte juist dat jou?
  2. De preek beschrijft de naam Vredevorst als een climax. Wat betekent die naam voor jou persoonlijk, los van de andere namen van Jezus?
  3. In Jesaja 9:5-6 wordt gesproken over een koninkrijk van recht en vrede zonder einde. Wat zegt dit Bijbelgedeelte volgens jou over hoe God regeert?
  4. De preek spreekt veel over “heel” en “kapot”. Waar herken jij in je eigen leven of omgeving iets van die spanning tussen heelheid en gebrokenheid?
  5. Het woord heil wordt verbonden met vrede en heelheid. Hoe verschilt dit beeld van heil van hoe jij er misschien eerder over dacht?
  6. Jezus brengt vrede niet door alles meteen op te lossen, maar door in gebrokenheid aanwezig te zijn. Hoe ervaar jij dat? Of waar vind je dat juist lastig?
  7. In de lofzang van Zacharias (Lucas 1) gaat het over “de weg van de vrede”. Wat is volgens jou kenmerkend voor de weg van vrede?
  8. De preek spreekt over licht dat schijnt in de duisternis. Waar zou dat licht op dit moment concreet kunnen schijnen in jouw leven?
  9. Wat zou het volgens jou betekenen als de kerk echt een “huis van vrede” is? Wat merk je daar dan van in relaties en keuzes in de kerk?
  10. Als je één kleine stap zou zetten “op de weg van de vrede”, welke stap zou dat kunnen zijn, vandaag of deze week?

Creatieve werkvormen

Heel en kapot

Leg in het midden twee kaartjes met de woorden “heel” en “kapot”. Laat iedereen een situatie of ervaring benoemen (zonder uitleg) en het kaartje kiezen dat daarbij past. Daarna kort delen waarom.

De weg van de vrede

Laat iedereen op een vel papier een eenvoudige weg tekenen. Noteer langs die weg momenten uit het eigen leven waar vrede groeide of juist stokte, en deel daar één moment van.

Licht in de duisternis

Zet een kaars in het midden. Nodig deelnemers uit om in stilte te bedenken waar zij verlangen naar vrede of heelheid. Wie wil, kan dat kort hardop benoemen terwijl de kaars blijft branden.